اصلاح خاک شور با اسید هیومیک (راهکاری پایدار برای کشاورزی نوین)
سر فصل های این مقاله
خاک شور یکی از چالشهای مهم در کشاورزی است که بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک به وفور مشاهده میشود. افزایش شوری خاک میتواند به شدت بر رشد گیاهان و تولید محصولات کشاورزی و باغی تأثیر منفی بگذارد.
ازاینرو، بهبود و اصلاح این نوع خاکها به یکی از مسائل حیاتی تبدیل شده است. یکی از روشهای مؤثر در اصلاح خاکهای شور، استفاده از مواد آلی نظیر هیومیک اسید است. هیومیک اسید که به طور طبیعی از تجزیه مواد آلی به دست میآید، دارای ویژگیهای منحصربهفردی است که میتواند به بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و کاهش شوری کمک کند.
در این مقاله به بررسی اصلاح خاک شور با اسید هیومیک خواهیم پرداخت و راهکارهایی تکمیلی در جهت کاهش شوری خاک نیز ارائه میدهیم.
| خلاصه مقاله مشکل شوری خاک در اراضی کشاورزی و باغی ایران بسیار رایج است. گیاهانی که در زمینهای شور کاشته میشوند قادر به جذب بهینه آب و مواد مغذی نبوده و در فرایند رشد آنها اختلال ایجاد میشود. بهترین روش اصلاح خاک شور استفاده از کود آلی و ارگانیک هیومیک اسید است. این کود از طریق بهبود ساختار خاک، افزایش جذب مواد مغذی، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، افزایش فعالیت میکروارگانیسم مفید و تغییر اسیدیته خاک به رفع شوری خاک کمک شایانی میکند. |
خاک شور به چه خاکی گفته میشود؟
رشد گیاهان به طور مستقیم تحتتأثیر شوری خاک قرار دارد و افزایش هدایت الکتریکی باعث کاهش عملکرد محصولات میشود. در مناطقی که از آبوهوای خشک و نیمهخشک برخوردارند، بهخاطر بارندگی کمتر، آبشویی و انتقال کم املاح به عمق زمین و همچنین سرعت تبخیر بالا، احتمال تجمع املاح در خاک و در نتیجه شوری خاک افزایش مییابد. شوری خاک به حضور املاح محلول غیر آلی مثل سدیم، کلرید و سولفات گفته میشود.
در کشاورزی خاک شور به خاکی گفته میشود که حاوی مقدار زیادی از نمکهای محلول خنثی باشد به حدی که روی رشد بیشتر گیاهان تأثیر منفی داشته باشد. در واقع خاکهای شور خاکهایی هستند که هدایت الکتریکی آنها بیشتر از ۴ دسی زیمنس بر متر در ۲۵ درجه سانتیگراد باشد. از ویژگیهای فیزیکی خاک شور نیز میتوان به بافت سنگینتر و زهکشی ضعیفتر اشاره کرد.
بر اثر شوری خاک تعادل مواد غذایی در خاک به هم خورده و جذب آب و مواد مغذی توسط گیاهان کاهش یافته و در روند رشد گیاه اختلال ایجاد میشود.
علل اصلی شوری خاک در ایران
بیشتر استانهای کشور ما مستعد شوری خاک هستند. علت اصلی شوری خاک در ایران به دو دسته عوامل طبیعی (شوری اولیه) و عوامل انسانی یا مصنوعی (شوری ثانویه) تقسیمبندی میشود. عوامل طبیعی شوری خاک در ایران عبارتاند از:
- شرایط زمین
- انتقال نمک به وسیله آب
- عوامل آبوهوایی مثل تبخیر و تعرق بارندگی و باد
شوری ناشی از دخالت انسان در مقایسه با شوری ناشی از عوامل طبیعی، جدیتر به نظر میرسد و موجب نگرانی کشاورزان زیادی شده است. از مهمترین عوامل مصنوعی شوری خاک در ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت غلط زراعی
- سیستم زهکشی نامناسب
- مصرف بیرویه و نامتعادل کودهای شیمیایی
- راندمان پایین آبیاری و آبیاری با آبهای شور
- استخراج بیش از حد آب از سفرههای آب زیرزمینی
اصلاح خاک شور با اسید هیومیک
اسید هیومیک میتواند مشکل شوری بیش از حد خاک را بهویژه در مناطقی که به علت آبیاری زیاد دچار سمیت و شوری زیاد از حد شدهاند، رفع کند. در واقع اسیدهای هیومیک با تثبیت آنیونها و کاتیونها باعث رفع شوری خاک میشود. از مهمترین مزایای مصرف اسید هیومیک که به اصلاح شوری خاک نیز منجر میشود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش جذب مواد مغذی
اسید هیومیک معمولاً برای اصلاح خاک و رفع شوری آن استفاده میشود؛ زیرا جذب مواد مغذی را در گیاهان بهبود میبخشد. در کاربردهای خاکی، اسید هیومیک یک یون با بار منفی است به مواد مغذی با بار مثبت مانند فسفر، منیزیم و کلسیم متصل میشود و در نتیجه گیاهان میتوانند این مواد مغذی را از طریق سیستم ریشه بهتر جذب کنند. این امر بهویژه در خاکهای شور که مواد مغذی کمتر در دسترس گیاه قرار دارد، مهم است.
همچنین بسیار مهم است که از این کود در زمان طلایی استفاده کنید تا بتوانید قبل از اسیب دیدن گیاهان، شوری خاک را کاهش شدهید. در همین راستا مطالعه مقاله «زمان مصرف هیومیک اسید» میتواند به شما در انتخاب زمان مناسب کوددهی کمک کند.
- بهبود ساختار خاک
هیومیک اسید با اتصال به ذرات خاک باعث افزایش حاصلخیزی، بهبود زهکشی و افزایش تخلخل خاک و همچنین رشد سالم ریشه در خاکهای رسی و فشرده میشود. علاوه بر این، مولکولهای هیومیک قادر به حذف نمکها از خاک رسی بوده که سلامت گیاه را افزایش میدهد و خاک شور را اصلاح میکند. - افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک
اسیدهای هیومیک با جذب مولکولهای آب باعث افزایش جذب رطوبت و افزایش احتباس آب در خاک میشوند و تبخیر آب را از خاک کاهش میدهند. این امر بهویژه در خاکهای شور و حاوی ترکیبات نمکی که به علت فشار اسمزی بالا در جذب رطوبت مشکل دارند بسیار اهمیت دارد.
البته لازم به ذکر است استفاده اصولی و شناخت طریقه مصرف این کود در میزان اثر گذاری آن تاثیر مستقیم دارد؛ بنابراین از مطالعه مطلب «نحوه مصرف اسید هیومیک» غافل نشوید.
هیومیک اسید همچنین با تنظیم ph خاک، افزایش فعالیت میکروارگانیسمهای مفید خاک و تنظیم واکنشهای یونی باعث اصلاح شوری خاک و کاهش تأثیرات منفی شوری نمکهای محلول میشود و از این طریق به داشتن خاکی سالم و در نتیجه محصولاتی باکیفیت کمک میکند.
موارد گفته شده تنها بخشی از مزایای این کود بینظیر است. برای آشنایی بیشتر با تاثیرات این محصول برروی عملکرد گیاهان به مقاله «کود هیومیک اسید چیست» مراجعه نمایید.
بهترین راهکارهای اصلاح خاک شور
از مهمترین روشهای فیزیکی و شیمیایی اصلاح خاک شور در کنار استفاده از هیومیک اسید، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش فاصله بین آبیاریها
پس از هر بار آبیاری شوری محلول خاک به کمترین مقدار خود میرسد. با مصرف آب توسط گیاه و تبخیر آن از سطح خاک، غلظت املاح موجود در خاک افزایش مییابد و تا آبیاری بعدی غلظت املاح محلول در خاک چند برابر میشود.
در نتیجه با کاهش فاصله بین آبیاریها میانگین درصد رطوبت خاک افزایش یافته و غلظت املاح در محلول خاک کمتر میشود. پیشنهاد میشود در صورت امکان از روش آبیاری قطرهای استفاده کنید.
آبشویی
املاح موجود در محلول خاک در لایه سطحی خاک تجمع میکنند در نتیجه میتوان با آب اضافی علاوه بر آب آبیاری، این املاح را از سطح خاک شست و شوری خاک را مقداری کاهش داد. شست و شوی خاک را حین آبیاری یا حتی در فصل غیر زراعی با یک آبیاری سنگین نیز میتوان انجام داد.
توصیه میشود زمانی که رطوبت خاک در سطح پایین قرار دارد و سطح آب زیرزمینی عمیق باشد اقدام به شستوشوی خاک کنید. قبل از کشت و قبل از هرگونه عملیات آمادهسازی زمین نیز باید باغ یا مزرعه خود را آبیاری کنید؛ زیرا در دوره غیرزراعی املاح محلول در خاک در لایه سطحی تجمع میکنند.
افزایش نفوذ آب به خاک
افزایش نفوذ آب به خاک در کنترل شوری خاک نقش بسیار مهمی دارد. با کشت گیاهانی با ریشه عمیق مثل یونجه، افزایش مدت زمان آبیاری، اجرای شخم عمیق و تغییر روش آبیاری و استفاده از مواد اصلاحی خاک مثل هیومیک اسید میتوان میزان نفوذ آب به خاک را افزایش داد و به اصلاح شوری خاک کمک کرد.
برنامهریزی مناسب کوددهی شیمیایی
با انتخاب نوع و مقدار مناسب کودهای شیمیایی میتوان شوری خاک را کنترل کرد. از کودهایی برای اصلاح شوری خاک استفاده کنید که تقریباً همه آن کود جذب شود؛ زیرا جذب نشدن کود باعث تجمع املاح در خاک و در نتیجه افزایش شوری میشود. از طرف دیگر قلیایی بودن برخی از کودها کنترل شوری خاک را سخت میکند.
معرفی بهترین کود هیومیک اسید برای از بین بردن شوری خاک
اصلاح خاک شور با اسید هیومیک به عنوان بهترین راهکار برای مزارع و باغات میوه شناخته شده است. این کود از مادهای به نام لئوناردیت به دست میآید و کودی کاملاً ارگانیک محسوب میشود که برای اصلاح ساختار خاک و در نتیجه تقویت محصولات کشاورزی بسیار مفید است.
کود هیومیک اسید شوک محصولی وارداتی از کشور آمریکا است که با خلوص ۹۵ درصدی خود بهترین کود اصلاح کننده خاک موجود در بازار به حساب میآید. در فرآوری کود هیومیک اسید شوک از تکنولوژی نانو استفاده شده، یعنی ذرات کود بسیار کوچک هستند و به راحتی و سریعاً تأثیر خود را میگذارد.
-
کود هیومیک اسید مایع شوک470,000 تومان–3,500,000 تومان
کود هیومیک اسید شوک به روش آبیاری کاربرد داشته و باعث افزایش جذب عناصر غذایی توسط ریشه، بهبود تنفس ریشه و همچنین افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک میشود. در نتیجه با مصرف کود هیومیک اسید در زمان مناسب و به شیوه اصولی میتوانید شوری خاک را کاهش دهید.
برای خرید کود هیومیک اسید شوک در بستهبندیهای کاربردی و با قیمت مناسب میتوانید به صفحه «خرید کود هیومیک اسید» مراجعه و به راحتی و در چند کلیک ساده سفارش خود را ثبت نمایید.
سخن پایانی
در مجموع، اصلاح خاک شور با اسید هیومیک بسیار کاربرد دارد. افزودن هیومیک اسید میتواند به کاهش شوری، افزایش فعالیت میکروبی و بهبود دسترسی مواد غذایی برای گیاهان منجر شود. از دیگر راهکارهای مقابله با شوری خاک میتوان به شستوشوی خاک و تنظیم مجدد آبیاری اشاره کرد.
مطالب مرتبط
| اگر باغ میوه دارید و درمورد مقدار مصرف اسید هیومیک برای درختان و یا نهالهای خود سوالی دارید، مقاله «مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت» میتواند به طور کامل به سوالات شما پاسخ دهد. همانطور که گفتیم هیومیک اسید به عنوان یک اصلاح کننده بسیار قوی خاک میتواند از میزان شوری آن بکاهد. با مراجعه به صفحه «کود اصلاح کننده خاک» میتوانید با سایر کودهای بهبود دهنده بافت خاک و قیمت و آنالیز هرکدام آشنا شوید. |
سؤال متداول
بهترین کود برای زمینهای شور چه کودی است؟
کود هیومیک اسید شوک با خلوص ۹۵ درصد باعث اصلاح ساختار خاک و رفع شوری آن میشود.
چگونه از اسید هیومیک برای اصلاح شوری خاک استفاده کنیم؟
کود آبیاری بهترین روش کاربرد کود هیومیک اسید با هدف اصلاح شوری خاک است در این روش باید کود را از طریق سیستم آبیاری وارد مزرعه یا باغ خود کنید.
مهمترین علل شوری خاک چیست؟
آبیاری با آب شور، آبیاری کم و با فواصل زیاد، زهکشی نامناسب، تبخیر و تعرق و استفاده بیرویه و غیراصولی از کودهای شیمیایی از مهمترین علل شوری خاک هستند.
شاید دوست داشته باشید
کود جلبک دریایی مایع شوک
کود آهن مایع شوک
کود ده ایکس مایع شوک
کود مخصوص زعفران مایع شوک
هیچ نظری هنوز ارسال نشده است.