کود حیوانی برای پیاز (راز افزایش محصول و کیفیت آن)

در فرآیند کاشت و داشت هر محصول کشاورزی از جمله پیاز، جهت تقویت محصول در مقابل آفات و بیماری‌ها یا رشد بهتر آن، کوددهی امری ضروری است. انتخاب کود مناسب ممکن است برای بسیاری از کشاورزان یک معضل باشد.

کودهای شیمیایی به دلیل برخورداری از مواد شیمیایی امکان سوختگی یا حتی آلوده کردن پیاز را افزایش می‌دهند. از طرفی کودهای حیوانی در عین تامین نیازهای پیاز، آسیب کمتری به محصولات و حتی محیط زیست وارد می‌کنند. به همین دلیل هم بسیار پرطرفدار هستند.

انواع مختلفی از کودهای حیوانی برای پیاز وجود دارد. اما سه نوع آن از سایر انواع کود پرمصرف‌تر هستند. در این مقاله به بررسی سه کود حیوانی پرکاربرد برای پیاز می‌پردازیم.

انواع کود حیوانی برای پیاز و فواید هرکدام

همانطور که در مقاله «علت غده نبستن پیاز» نیز اشاره کرده‌ایم، یکی از دلایل عدم رشد کافی پیاز، کمبود مواد غذایی است. از آنجایی که کودهای حیوانی یک منبع طبیعی برای تامین مواد مغذی گیاهان به‌شمار می‌روند، استفاده اصولی از آنها الزامی است. در ادامه به بررسی 3 نوع پرمصرف کودهای حیوانی برای مزارع پیاز می‌پردازیم:

کود گاوی

کود گاوی شامل مخلوطی از فضولات گاو، کاه (به عنوان ماده تکمیلی) و آب است که این ترکیب با گذر زمان پوسیده می‌شود و به یک کود طبیعی تبدیل می‌شود. این کود سرعت تجزیه پایینی دارد و به همین دلیل به آن کود سرد نیز گفته می‌شود.

کود گاوی یکی از کودهای ارگانیک و سرشار از مواد آلی مورد نیاز پیاز مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و اسید های آمینه بوده و نقش زیادی در بهبود ویژگی‌های خاک و رشد پیاز دارد.

این کود با جذب آب موجود در خاک و اصلاح ساختار آن در کنار افزایش فعالیت میکروبی، بستر کشت را اصلاح کرده و شما را از استفاده از مواد شیمیایی برای کوددهی پیاز بی‌نیاز می‌سازد. همچنین اثرات کود گاوی طولانی مدت و ماندگار است و با اکثر سیستم‌های کشاورزی از سنتی تا پایدار سازگار می‌باشد.

کود گاوی انواع مختلفی دارد. این کود خام حاوی مقادیر بسیار زیادی از عناصر مغذی است اما استفاده از آن باید با دقت و تخصص انجام شود زیرا امکان ایجاد بوی نامطبوع یا انتقال آلودگی را دارد.

کود کمپوست شده گاوی به دلیل تخمیر تمامی مواد تشکیل دهنده کود با حفظ مقادیر عناصر آلی، خطر کمتری دارد. کود مایع گاوی، از ترکیب کود با آب تشکیل شده و برای پیاز قابل جذب‌تر است و در نهایت کود خشک گاوی که به دلیل آگار و پودر شدن، حمل و استفاده بسیار راحتی دارد.

استفاده از کود گاوی خام ممکن است موجب افزایش تعداد علف‌های هرز شود. به همین دلیل حتما قبل از استفاده باید کود را به خوبی دپو و خشک کنید و علف‌های هرز زمین خود را از بین ببرید.

استفاده متعادل از این کود بسیار مهم است زیرا در صورت استفاده بیش از حد موجب ایجاد یک بوی نامطبوع و آلودگی محیط زیست می‌شود. همچنین قبل از استفاده، کود را تجزیه و بررسی کنید تا عوامل بیماری‌زا نداشته باشد. بهترین زمان استفاده از این کود فصل بهار است اما می‌توانید در طی فصل رشد نیز از این کود استفاده نمایید.

کود گوسفندی

کود گوسفندی نیز حاوی عناصر درشت مغذی یعنی نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و سایر مواد معدنی مانند کلسیم (Ca)، منگنز (Mn)، روی (Zn) می‌باشد که برای پیاز به شدت ضروری است.

استفاده از کود گوسفندی موجب اصلاح ویژگی‌های خاک از جمله تهویه یا جذب بهتر آب شده و با بالا بردن فعالیت میکروارگانیسم‌ها راندمان کشت را بالا می‌برد.

اثرات این کود نیز مانند کود گاوی طولانی مدت است و با اکثر سیستم‌های کشاورزی نیز تطابق دارد. همچنین کود گوسفندی دارای نیتروژن قابل جذب زیادی است و این عنصر را در خاک تثبیت می‌کند، بنابراین باید به طور متعادل از آن استفاده کرد.

کود گوسفندی نیز انواع مختلفی دارد. کود گوسفندی تازه دارای مقادیر بالای مواد آلی است اما باید به خوبی تجزیه و تحلیل شود تا عناصر آن مخرب نباشد. کود گوسفندی خشک، با حفظ مقادیر مواد آلی فاقد میکروارگانیسم‌های مخرب خواهد بود.

کود گوسفندی کمپوست حاصل درآمیختن کود گوسفندی با برخی مواد آلی است که به خوبی نیازهای پیاز شما را برطرف خواهد کرد و کود گوسفندی فرموله شده نیز در نتیجه انجام فرآیندهای آزمایشگاهی بر روی کود و ارتقای آن حاصل شده است و به صورت پودری عرضه می‌شود.

کود مرغی

کود مرغی از ضایعات مرغی و فضولات آن تهیه شده و دارای مقادیری از عناصر درشت مغذی ضروری یعنی پتاسیم و فسفر و نیتروژن است. نیتروژن این کود برای پیاز به راحتی قابل جذب بوده و در خاک هم تثبیت می‌شود. استفاده از کود مرغی موجب بهبود تهویه و حفظ آب در خاک می‌شود، رشد پیاز را بالا می‌برد و وابستگی شما به کودهای شیمیایی را کاهش می‌دهد.

این کود نیز انواع مختلفی دارد و شامل کود مرغی خشک و تازه، کود فرآوری‌شده، و کود آلی کمپوست می‌شود. طبیعتا نوع کمپوست شده به دلیل تلفیق با مواد آلی افزوده می‌تواند انتخاب بهتری برای پیاز باشد. استفاده از این کود به صورت محاسبه نشده و بیش از حد می‌تواند منجر به آلودگی گیاه و آسیب‌دیدگی آن شود.

یکی از بهترین برندهای کود مرغی موجود در بازار ایران، کود مرغی شوک است. این محصول با کمترین میزان ناخالصی تولید شده است و ماهیت مایع آن نه تنها روش مصرف را برای کشاورزان راحت کرده است، بلکه گیاه نیز می‌تواند به راحتی عناصر موجود در آن را جذب کند.

زمان مصرف کود حیوانی برای پیاز

زمان استفاده از کود بر اساس منطقه کشت پیاز متغیر است. اگر زمستان‌هایی طولانی و یخبندان دارید و خاک شما سنگین است، کوددهی پیاز باید در آبان یا آذر انجام شود. اما اگر زمستان‌هایی ملایم و زمینی با خاک سبک و شنی دارید، کوددهی را در اسفند یا فروردین انجام دهید.

به طور کلی بهترین زمان برای استفاده از کودهای حیوانی، مرحله آماده‌سازی زمین پیش از کاشت است. معمولاً 2 تا 3 ماه قبل از کاشت، کود حیوانی به خاک اضافه می‌شود تا فرصت کافی برای تجزیه و آزادسازی مواد مغذی وجود داشته باشد.

همچنین در صورت استفاده از کودهای کمپوست‌شده یا فرآوری‌شده که مواد مغذی پایدار دارند، می‌توان آنها را در مراحل رشد رویشی و قبل از تشکیل پیاز نیز استفاده کرد.

نحوه و مقدار استفاده از کود حیوانی برای مزرعه پیاز

مقدار کود مورد نیاز بسته به نوع کود، شرایط خاک و عملکرد هدف متفاوت است:

• کود دامی تازه (مانند گاوی یا گوسفندی): حدود 20 تا 30 تن در هکتار.
• کمپوست آلی: 10 تا 20 تن در هکتار، بسته به کیفیت کمپوست.
• کود مرغی: اگر از کود مرغی مایع شوک استفاده می‌کنید مقدار 30 لیتر به صورت شیر بشکه برای یک هکتار مناسب است.

قبل از انجام کوددهی حتما به کمبودهای خاک دقت کنید. پیش از انجام کوددهی خاک خود را شخم زده و آماده کنید، سپس کود را وارد خاک کرده و روی آن را بپوشانید.

اگر از کودهای حیوانی مایع نیز استفاده می‌کنید می‌توانید کود را از طریق سیستم آبیاری وارد مزرعه کنید. در همین راستا مطالعه مقاله «بهترین روش آبیاری پیاز» می‌تواند به شما در افزایش راندمان کوددهی و آبیاری کمک کند.

اگر نوع خاک شما سبک و شنی است، عمق کوددهی را زیاد نکنید، زیرا در لایه‌های زیرین این نوع خاک، تعداد میکروارگانیسم‌ها کمتر است و اکسیژن کافی برای فعالیت آنها وجود ندارد. بهتر است کوددهی در عمق 15 تا 20 سانتی‌متری انجام شود، زیرا در این لایه‌ها فعالیت میکروارگانیسم‌ها بیشتر است و مواد آلی بهتر تجزیه می‌شوند.

سخن آخر

در فرآیند انجام کوددهی خود حتما به انتخاب نوع درستی از کود دقت نمایید. نمی‌توان به طور قطع گفت کدام یک از انواع کودها بهترین کود حیوانی برای پیاز هستند. بهترین کود با توجه به نیاز پیازهای شما تعیین می‌شود. بنابراین حتما زمین کشت خود و کمبودهای آن را تجزیه و تحلیل کنید و سپس کوددهی را انجام دهید.

مطالب مرتبط

سوالات متداول