راهنمای کامل برداشت چغندر

برداشت به‌موقع و اصولی چغندر از اهمیت بالایی برخوردار است. فرایند برداشت چغندر قند و برداشت چغندر علوفه‌ای نیازمند دقت و توجه خاصی در جهت افزایش بهره‌وری این محصول ارزشمند است.

در این مقاله از آشا اگری در خصوص بهترین زمان برداشت چغندر با توجه به زمان کاشت، انواع روش‌های برداشت، متوسط برداشت چغندر در هکتار و نکات مهم هنگام برداشت چغندر قند خواهیم پرداخت.

مراحل برداشت چغندر

بهترین زمان برداشت چغندر قند زمانی است که عیار قند و میزان خلوص شربت ریشه گیاه به بیشترین میزان خود برسد. زمانی که چغندر قند به طور کامل برسد و آماده برداشت باشد، وزن ریشه دو برابر وزن برگ‌ها می‌شود.

تعیین زمان برداشت چغندر به عواملی چون آب و هوای منطقه، میزان رسیدگی چغندر قند و شروع بهره‌برداری کارخانه‌های قند بستگی دارد.

اگر کاشت چغندر را در بهار انجام داده‌اید، می‌توانید محصول نهایی را در اوایل پاییز برداشت کنید. فاصله حدودی کاشت و برداشت چغندر قند حدود ۱۵۰ تا ۲۷۰ روز است.

این مقدار بسته به رقم چغندر متفاوت است. بهتر است زمانی اقدام به برداشت چغندر کنید که وزن ریشه و مقدار قند به حداکثر مقدار خود رسیده باشد.

برای برداشت چغندر حواستان به زمان آغاز کار کارخانجات قند محلی باشد و به این نکته نیز توجه داشته باشید که تا زمانی که درجه دما از ۴ درجه سلسیوس بیشتر باشد رشد چغندر قند ادامه دارد.

همانطور که اشاره کردیم در کشت بهاره چغندر عمل برداشت باید در فصل پاییز و پیش از سرمای زمستان انجام شود. دوره برداشت از اوایل مهر ماه آغاز شده و تا آذر ماه ادامه دارد.

در کشت پاییزه چغندر نیز در مناطق گرمسیر بهترین زمان برداشت محصول نهایی از فروردین تا خرداد ماه است. زمان برداشت چغندر علوفه ای نیز از اواخر فروردین تا اواسط خرداد بسته به رقم چغندر متفاوت است.

چگونه تشخیص دهیم که زمان برداشت چغندر فرا رسیده است؟

از نشانه‌های رسیدن چغندر قند می‌توان به مواردی چون زرد شدن برگ‌های پیر، کند شدن رشد برگ‌های جوان و اندام‌های هوایی اشاره کرد.

بهتر است در پایان دوره رشد هرچه زودتر اقدام به برداشت چغندرقند نمایید، در این صورت از کاهش محصول و درصد قند آن در صورت بروز سرما یخبندان جلوگیری کرده و از فرصت کافی برای آماده کردن و حمل محصول به کارخانه جات برخوردار خواهید بود.

روش‌های برداشت چغندر

از انواع شیوه‌های برداشت چغندر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برداشت دستی

 در روش برداشت دستی چغندر تمامی عملیات برداشت از بیرون آوردن ریشه‌ها گرفته تا سرزمین و بارگیری محصولات همگی با استفاده از دست انجام می‌شود.

برداشت دستی چغندر در زمین‌های کوچک و زراعت‌های کرتی رایج‌تر است. این روش به دلیل هزینه زیاد کارگر و همچنین زمانبر بودن فرایند برداشت توصیه نمی‌شود

می‌توان از ماشین‌ها و ابزارآلات کوچک کاشت و داشت با اعمال خطوط کشت در کرت‌ها از چغندرکن استفاده نمایید و هزینه‌های نیروی انسانی را به حداقل برسانید.

برداشت نیمه مکانیزه

در روش برداشت نیمه مکانیزه با استفاده از چغندرکن یک الی سه ردیفه عمل بیرون آوردن ریشه چغندر از خاک هنگام گاو رو  شدن چغندر انجام می‌شود.

در روش برداشت مکانیزه باید دقت داشت که عمل سرزنی طوری انجام شود که برگ و جوانه‌های روی طوقه کاملاً از ریشه حذف شود. در این روش با توجه به اینکه عملیات سرزنی و بارگیری محصول توسط نیروی انسانی و به کمک دست انجام می‌شود هزینه برداشت چغندر بسیار بالا است.

برداشت مکانیزه

 در روش برداشت مکانیزه کلیه فرایند سرزنی، چغندر کنی و بارکنی به صورت یکجا یا جداگانه با استفاده از ماشین انجام می‌شود.

به دلیل  کمبود نیروی کار هزینه بالای برداشت به صورت دستی و کند بودن سرعت برداشت به صورت دستی روش مکانیزه و برداشت چغندر استفاده کمباین‌های برداشت و ماشین‌های کشاورزی توصیه می‌شود.

نکاتی که هنگام برداشت چغندر باید رعایت کنید

همانطور که گفتیم برداشت چغندر به صورت دستی و با استفاده از نیروی کار انسانی هزینه بالایی دارد و در صورت ادامه این روند کاشت چغندر دیگر اقتصادی نخواهد بود.

با تهیه ماشین‌ها و ادوات برداشت بهتر است اقدام به برداشت این محصول مهم به صورت مکانیزه نمایید و هزینه‌های برداشت و ضایعات را کاهش دهید. از مهمترین نکاتی که هنگام برداشت چغندر قند باید به آن توجه داشته باشید عبارتند از:

1. حدود دو هفته قبل از برداشت چغندرقند، در صورتی که رطوبت خاک کم باشد بهتر است ابتدا یک آبیاری سطحی انجام دهید و پس از گاورو شدن کشتزار اقدام به برداشت نمایید.
2. اگر خاک مزرعه چغندر بیش از حد خشک باشد ریشه‌ها شکسته شده و در نتیجه میزان محصول نهایی کاهش می‌یابد. دقت داشته باشید که آبیاری عمیق انجام ندهید زیرا در صورت رطوبت زیاد علاوه بر فشردگی و کاهش حاصل خیزی خاک عملیات برداشت دچار مشکل شده و گل و لای زیادی به ریشه‌های چغندر می‌چسبد.
3. در روش برداشت مکانیزه چغندر توجه داشته باشید که بین قطع کردن برگ‌ها و سرزنی ریشه‌ها تا کندن کامل آنها از زمین بیشتر از ۲ تا ۳ روز باشد زیرا در غیر این صورت ریشه‌ها رشد کرده و مقدار قند محصول کم می‌شود.
4. هنگام برداشت و حمل چغندرها به کارخانه یا سیلو کردن محصول در کشتزار از شکسته شدن ریشه‌ها و زخمی شدن آن  پیشگیری نمایید زیرا در غیر این صورت ریشه‌های چغندر آسیب دیده و به سرعت می‌پوسد.
5. اگر از روش برداشت چغندرقند با کمباین استفاده کنید برگ‌ها خشک شده و تبدیل به مواد آلی می‌شوند که برای بهبود خاک بسیار اهمیت دارد و مانند کود هیومیک اسید برای چغندر می‌توانند بافت خاک را اصلاح کنند.
6. پس از تحویل ریشه‌ها به کارخانه، کامیون‌ها باید خاک و بقایای ریشه‌ها را به مزرعه بازگردانند تا از انتشار آفات و بیماری‌ها به سایر مناطق جلوگیری شود.
7. پس از برداشت چغندر قند ریشه‌های باقیمانده را از سطح مزرعه گردآوری نمایید.

با رعایت این نکات محصولی باکیفیت برداشت نمایید و از هدررفت محصول جلوگیری نمایید.

میزان برداشت چغندر قندر در هکتار

مقدار برداشت چغندر در هکتار به عوامل متعددی چون شرایط آب و هوایی منطقه، نوع خاک و کیفیت آن، انتخاب بهترین روش آبیاری چغندر، کنترل آفات و بیماری‌ها، استفاده از بهترین کود برای رشد چغندر، تاریخ کاشت مناسب و استفاده از ماشین‌آلات مدرن برای برداشت بستگی دارد.

با توجه به این عوامل، انتظار می‌رود که میزان برداشت چغندر در هکتار، برای هر منطقه و فصل کشت متفاوت باشد.

برای مثال در استان گلستان به خاطر شرایط کم آبی و خشکسالی، متوسط برداشت چغندرقند در هر هکتار بین ۵۰ تن و در اراضی مرغوب تا ۸۰ تن است اما در منطقه لرستان متوسط برداشت چغندر قند در هر هکتار به دلیل شرایط مساعد تا 100 تن در هکتار نیز گزارش شده است.

سخن نهایی

در این مقاله، اهمیت عوامل متعددی که بر میزان برداشت چغندر تأثیر داشتند، از جمله شرایط آب و هوایی، نوع خاک، آبیاری مناسب، کوددهی، کنترل بیماری‌ها و آفات، تاریخ کاشت و استفاده از تکنولوژی مناسب را بررسی کردیم و انواع روش‌های برداشت چغندر از جمله دستی و مکانیزه را بیان کردیم.

مطالب مرتبط

سوال متداول