آشنایی با پسیل پسته و راه‌های مبارزه و درمان آن

پسیل پسته یکی از شناخته‌ترین آفت‌های رایج پسته و حشره‌ای بومی ایران است که در صورت کنترل نشدن آثار مخربی چون ریز برگ، کاهش تناژ و خشک شدن درختان را بر باغات پسته تحمیل می‌کند و سودآوری کشاورز را به حداقل می‌رساند.

برای پیشگیری و مقابله با پسیل پسته روش‌های متعددی چون استفاده از بهترین سم برای پسیل پسته، مبارزه بیولوژیکی، مکانیکی و شیمیایی وجود دارد اما بهترین آنها استفاده از کود سیلیکات پتاسیم است که در ادامه این نوشته به شرح هر کدام به همراه نکات کاربردی آن می‌پردازیم.

پسیل پسته چیست؟

پسیل پسته نوعی حشره بومی ایران است که از قدیم‌الایام تا کنون، خسارات شدیدی به پسته‌کاران وارد کرده است. این آفت سلامت درختان پسته را تهدید کرده و سالانه خسارات و مشکلات اقتصادی جبران‌ناپذیری را به کشاورزان تحمیل می‌کند. پسیل پسته از تنوع گونه‌ای زیادی برخوردار است؛ اما در ایران سه نوع آفت پسیل باعث تخریب درختان می‌شود.

 پسیل پسته در مراحل رشد خود از درختان پسته تغذیه می‌کند و به بافت درخت آسیب می‌زند. ابتدا از برگ‌های درخت تغذیه می‌کند و با حمله به دیگر قسمت‌ها، شیره درخت را مکیده و درخت را بی‌جان و بی‌قوت می‌کند.

پسیل با مصرف پروتئین شیره درخت پسته، مواد قندی اضافه را دفع می‌کند و این مواد قندی زمانی که در تماس با هوا قرار می‌گیرد، به ماده‌ای سفیدرنگ تبدیل می‌شود که به عسلک پسیل یا شکرک معروف است، به همین دلیل به این آفت شیره خشک نیز می‌گویند.

شکرک سفید رنگ باعث تجمع مورچه‌ها می‌شود. در صورت عدم کنترل پسیل پسته، این آفت به‌سرعت افزایش یافته و به سایر نقاط درخت حمله‌ور شده و باعث پوکی کامل دانه‌های پسته، خشکی درخت و تحمیل خسارت‌های شدید به باغداران پسته می‌شود.

آفت پسیل پسته چندین نسل در سال دارد، به همین علت میزان خسارات وارده بر درخت سنگین است. همچنین این آفت از مقاومت خوبی در برابر سرما برخوردار است. این آسیب‌ها بر عملکرد چند سال آتی درختان پسته تأثیرات مخربی می‌گذارد.

علت به وجود آمدن آفت پسیل پسته چیست؟

علت اصلی به وجود آمدن آفت پسیل پسته به عوامل گوناگونی ربط دارد از فاکتورهایی مانند شرایط آب‌وهوایی مساعد برای رشد این آفت گرفته تا سمپاشی، آبیاری و تغذیه نامناسب. در ادامه به بررسی عوامل پدیدار شدن آفت پسیل در باغات پسته خواهیم پرداخت:

سمپاشی نادرست و یاعدم مصرف بهترین سم برای پسیل پسته

در صورت استفاده از سم پسیل پسته نامناسب خصوصاً در نوبت اولیه سمپاشی، ممکن است فرآیند تخم‌ریزی پسیل پسته تحریک شود و طول دوره یک نسل کوتاه‌تر شود که همین عوامل در کنار هم باعث افزایش جمعیت آفت پسیل می‌شود.

بنابراین توصیه می‌شود از سم جدید پسیل پسته که معتبر باشد استفاده کنید. همچنین کارشناسان کشاورزی توصیه می‌کنند به‌صورت مکرر عمل سم‌پاشی را انجام ندهید؛ زیرا باعث ازبین‌رفتن کامل دشمنان طبیعی آفات شده و رشد پسیل را بیشتر می‌کند.

اگر پس از اتمام مراحل رشد پسیل پسته و در زمانیکه چرخه رشد آفت کامل شده باشد یا شکرک زیادی روی برگ‌های درخت پسته وجود داشته باشد، از سم پسیل پسته استفاده کنید، تأثیر سموم روی آفت محسوس نیست؛ بنابراین سمپاشی باغات پسته در زمان نادرست یکی دیگر از عوامل به‌وجودآمدن این آفت مخرب است.

آبیاری نامناسب

آفت پسیل پسته در شرایط کم آبی و خشکی بهتر رشد می‌کند، بنابراین باید دقت داشته باشید که باغ پسته شما دچار کم آبی نشود و آبیاری را در زمان و دور مناسب انجام دهید و از آبیاری بیش‌ازحد و سنگین باغات پسته نیز پرهیز نمایید.

مقاومت پایین رقم پسته در برابر آفت

ارقام مختلف پسته در برابر حمله آفات از جمله آفت پسته مقاومت متفاوتی دارند. برای مثال ارقام اکبری، کله قوچی و احمدآقایی باعث جذب بیشتر پسیل پسته می‌شوند.

تغذیه و کوددهی نامناسب

کمبود عناصر غذایی مختلف از جمله درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌های مورد نیاز درخت پسته منجر به تضعیف درختان و در نتیجه بروز آفات و بیماری‌های مختلف از جمله آفت پسیل می‌شود.

باید از کودهایی چون سیلیکات پتاسیم برای افزایش مقاومت درختان پسته استفاده نمود. در صورت استفاده نامناسب از کودهای شیمیایی از جمله کودهای ازته خصوصاً در فصول گرم سال، شرایط برای بروز آفت پسیل پسته فراهم می‌شود.

استفاده مکرر از کودهای ازته باعث رقیق شدن شیره گیاهی شده و تغذیه و باروری آفت پسیل پسته را تسهیل می‌کند. مصرف بیش از اندازه کودهای حیوانی مثل کود مرغی نیز باعث افزایش جمعیت این آفت می‌شود.

عدم رعایت تراکم کاشت و هرس صحیح

در صورت عدم رعایت تراکم کاشت و کاشتن درختان در فاصله‌های نزدیک به هم، انجام ندادن هرس زمستانه و تابستانه یا حذف نکردن قسمت‌های آلوده درخت شاهد افزایش رشد این آفت و تحمیل خسارات جبران‌ناپذیر به درختان پسته خواهیم بود.

علائم پسیل پسته چیست؟ 

پسیل پسته در سه دوره از زندگی خود از درخت پسته تغذیه می‌کند و علائم آن بیشتر در برگ‌های درخت مشهود است. در واقع این آفت با تغذیه برگی شروع کرده و در مرحله بعد به سراغ میوه درخت پسته می‌رود.

در بازه زمانی خرداد تا مرداد که مغزهای درخت پسته پر می‌شوند، درخت بیشتر در معرض حمله این آفت قرار می‌گیرد. از نشانه‌های خسارت پسیل پسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نیم مغز شدن دانه‌‌ها؛
• خندان نشدن دانه‌ها؛
• کاهش عملکرد و تناژ محصول؛
• افزایش درصد پوکی دانه‌های پسته؛
• ضعف درختان پسته در اثر تغذیه پوره‌ها؛
• ریزش برگ‌ها و جوانه‌های زایشی درخت پسته؛
• تولید عسلک یا شکرک روی برگ و زیر درختان؛
• پیچیدگی، خشکی و زرد شدن برگ‌های درخت؛

برای جلوگیری از حمله این آفت و پیشگیری از ظهور علائم مذکور باید اقدامات مدیریتی و پیشگیرانه را در زمان مناسب پیاده‌سازی کرد. در ادامه به معرفی راه‌های درمان آفت پسیل پسته خواهیم پرداخت.

کنترل و درمان پسیل پسته

برای مقابله با آفت پسیل پسته روش‌های پیشگیرانه و درمانی متنوعی وجود دارد. دقت داشته باشید که در صورت نادیده گرفتن این آفت، خسارت در درخت پخش شده و باعث آسیب‌دیدگی شدید و ریزش جوانه‌های زایشی سال بعد می‌شود.

توصیه می‌شود حتما اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی را برای جلوگیری از آسیب دیدن درختان پسته انجام دهید. انتخاب شیوه دست کنترل و دفع آفت پسیل پسته به عواملی چون چرخه زندگی آفت، شرایط محیطی منطقه و غیره بستگی دارد. در ادامه به بررسی روش‌های نوین درمان آفت پسیل پسته می‌پردازیم:

کنترل و درمان بیولوژیکی پسیل پسته

یکی از بهترین راه‌های درمان پسیل پسته، درمان بیولوژیک یا استفاده از حشرات و دشمنان طبیعی است. از مهم‌ترین دشمنان پسیل پسته می‌توان به کفشدوزک پسیل خوار، زنبور پسیلوفاگوس، زنبور پارازیتوئید و کنه‌های شکارگر اشاره کرد.

چرخه زیستی این دشمنان طبیعی مشابه پسیل پسته بوده و از تخم و پوره‌های آفت پسیل تغذیه می‌کنند. استفاده از میکروارگانیسم‌ها مثل قارچ‌های پارازیت‌کننده نیز در کنترل بیولوژیک آفت سیل نقش مثبتی دارند.

یکی دیگر از روش‌های بیولوژیکی درمان پسیل پسته، استفاده از کارت‌های زرد چسبنده است که برای به دام انداختن آفات خصوصاً پسیل‌های بالغ استفاده می‌شود. بهترین زمان نصب این کارت‌ها در باغ پسته از اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه و بعد از تورم جوانه‌ها است.

چسب این تله‌ها 10 تا 15 روز خاصیت چسبندگی دارد و بهتر است زمانی از این کارت‌ها استفاده کنید که حشرات مفید کمتری در باغ حضور داشته باشند. بهتر است به‌ازای هر هکتار از حداقل 2000 کارت زرد رنگ به‌صورت ضربدری بین ردیف‌ها استفاده کنید.

مبارزه مکانیکی با آفت پسیل پسته

از روش‌های مبارزه مکانیکی با آفات پسیل پسته می‌توان به آبیاری مناسب، شخم‌زنی در زمستان، انتخاب ارقام مقاوم به آفت و کوددهی درست اشاره کرد که در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم:

آبیاری مناسب

بهتر است برای کاهش جمعیت آفت پسیل، به طور منظم به آبیاری درختان پسته در فروردین، تیر، مرداد و شهریور اقدام نمایید؛ زیرا آفات در زمان‌های کم‌آبی تأثیر مخرب‌تری دارند.

شخم‌ زمستانه

بهتر است از اواخر آذر ماه تا اوایل اسفند ماه جهت کاهش جمعیت پسیل پسته و جلوگیری از رشد آن در فصل بهار اقدام به شخم زنی کنید و علاوه بر از بین بردن پسیل به کاهش سایر آفات از جمله شته‌های علف‌های هرز نیز کمک کنید.

انتخاب ارقام مقاوم به آفت پسیل

با انتخاب نژادهای مقاوم درخت پسته مثل ارقام بادامی، فندقی و حاج عبداللهی می‌توانید تا حدودی از بروز این آفت جلوگیری نمایید؛ بنابراین حتماً پیش از انتخاب نهال پسته با یک متخصص کشاورزی مشورت نمایید و نهالی را انتخاب کنید که علاوه بر عملکرد از مقاومت بالایی برخوردار باشد.

استفاده از گوگرد برای مبارزه با پسیل

می‌توانید از نیمه خرداد ماه به بعد در صورت مشاهده پوره پسیل روی برگچه‌های درخت پسته از گوگرد مایع برای پسیل پسته استفاده کنید. همچنین کود گوگرد بهترین کود برای درخت پسته در زمستان است زیرا می‌تواند پسیل‌هایی که در خاک زمستان گذرانی می‌کنند را از بین ببرد و خاک را ضد عفونی کند. به عبارتی کنترل پسیل پسته با گوگرد امکان پذیر است.

مقابله شیمیایی با پسیل پسته

در صورت رشد بیش‌ازحد پسیل پسته و کارآمد نبودن روش‌های غیرشیمیایی، بهتر از روش مقابله شیمیایی و محلول‌پاشی برای کنترل آفت استفاده کنید دقت داشته باشید که استفاده از سم پسیل پسته شیمیایی آخرین راه شما است؛ زیرا با مضرات زیادی مثل آسیب محیط زیستی، کاهش کیفیت پسته، نابودی حشرات مفید و… همراه است.

توصیه می‌شود برای گرفتن بهترین نتیجه، از سموم کم‌خطر در اوایل فصل زراعی پسته استفاده کنید و نظر متخصصان را نیز در خصوص بهترین سم برای پسیل پسته جویا شوید. دقت داشته باشید که سم‌پاشی بی‌رویه و خودسرانه باعث افزایش مقاومت آفات و آسیب به محصول و محیط‌زیست می‌شود.

سیلیکات پتاسیم برای پسیل پسته

کشاورزان همیشه دغدغه استفاده از بهترین روش مبارزه با پسیل پسته را دارند و همواره از متخصصان کشاورزی می‌پرسند که بهترین سم برای پسیل پسته چیست؟

باید گفت که در اغلب اوقات نیازی به استفاده از سموم برای مبارزه با پسیل پسته نیست و می‌توان با استفاده از انواع کود سیلیکات پتاسیم برای پسته که نقش مهمی در افزایش مقاومت درختان پسته دارد با این آفت مبارزه کرد.

یکی از بهترین کودهای سیلیکات پتاسیم برای دفع آثار مخرب پسیل پسته کود سیلیکات پتاسیم شوک است که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم: 

کود سیلیکات پتاسیم شوک

کود مایع سیلیکات پتاسیم شوک کودی آمریکایی است که با تامین پتاسیم و سیلیسیم مورد نیاز درخت پسته نقش مهمی در بهبود سلامت و باردهی این محصول ارزشمند دارد.

از مزایای کود سیلیکات پتاسیم می‌توان به افزایش مقاومت درخت پسته در برابر شرایط نامساعد محیطی مثل آفت پسیل پسته، بهبود ساختمان سلولی، افزایش باردهی و تناژ پسته و بهبود کیفیت خاک اشاره کرد.

در تولید کود سیلیکات پتاسیم شوک از فناوری نانو استفاده شده که به جذب بهتر مواد غذایی توسط گیاه کمک می‌کند.

زمان مصرف کود سیلیکات پتاسیم شوک

بهترین زمان استفاده از کود سیلیکات پتاسیم شوک برای پسته در مرحله پر شدن دانه پسته است؛ زیرا باعث انتقال مواد قندی از برگ‌ها به میوه شده و به پر شدن مغز این آجیل خوشمزه کمک می‌کند.

همچنین در صورت مشاهده علائم آفات پسته مثل پسیل می‌توانید به‌منظور افزایش مقاومت درخت، محلول پاشی سیلیکات پتاسیم را انجام دهید.

مقدار مصرف کود سیلیکات پتاسیم شوک

میزان مصرف کود سیلیکات پتاسیم شوک بسته به عواملی چون زمان کاربرد، نحوه استفاده از کود، شرایط اقلیمی، نیاز درخت و خاک متفاوت است. در جدول زیر می‌توانید دوز مصرفی کود سیلیکات پتاسیم را در دو روش آبیاری و محلول‌پاشی مشاهده کنید:

نحوه مصرف کود سیلیکات پتاسیم شوک 

می‌توانید به دو روش آبیاری و محلول‌پاشی از کود سیلیکات پتاسیم در باغات پسته استفاده کرد:

• آبیاری

در روش باید کود مایع سیلیکات پتاسیم شوک را همراه سیستم آبیاری به باغات پسته تزریق نمایید تا از طریق ریشه و آوندهای درخت جذب شود.

• محلول‌پاشی

برای محلول پاشی باید ابتدا کود مایع سیلیکات پتاسیم شوک را با درصد مناسبی از آب ترکیب نمایید و سپس با استفاده از سمپاش‌های مخصوص عمل محلول پاشی را طوری انجام دهید که تمامی برگ‌های درخت پسته آغشته به محلول سیلیکات پتاسیم باشد.

روش محلول پاشی به علت جذب سریع و اثرگذاری در زمانی کوتاه جهت مقابله با آسیب پسیل پسته در درجه اولویت بالاتری نسبت به روش آبیاری قرار دارد. همچنین برای اثر بخشی سریع‌تر می‌توانید این کود را با کود آمینو اسید برای پسته ترکیب کنید و سپس کوددهی را انجام دهید.

خرید کود سیلیکات پتاسیم شوک

برای خرید کود سیلیکات پتاسیم شوک و داشتن درختانی سالم و بارور می‌توانید به صفحه خرید فروشگاه اینترنتی آشا اگری مراجعه کرده و در چند کلیک ساده سفارش خود را ثبت کنید.

کلام پایانی

پسیل پسته از آفات پر زیان درخت پسته محسوب می‌شود که در صورت عدم مبارزه و پیشگیری باعث ایجاد خسارات جبران‌ناپذیری می‌‌شود.

در این مقاله از آشا اگری به بررسی روش‌های پیشگیری و درمان پسیل پسته از جمله روش‌های فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی پرداختم و بهترین کود را برای مبارزه با آفت پسیل پسته و افزایش مقاومت درختان معرفی نمودیم.

پیشنهاد می‌شود به‌جای استفاده از سم پسیل پسته از کود سیلیکات پتاسیم برای مبارزه با پسیل استفاده کنید.