چگونه درخت پسته را هرس کنیم؟ اصولی‌ترین آموزش هرس درخت پسته

هرس درختان پسته یکی از مهم‌ترین عملیات‌های باغداری است که تأثیر مستقیمی بر رشد، باردهی و طول عمر درخت دارد. بدون انجام هرس اصولی، درختان پسته به تدریج ضعیف شده و عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد.

در این مقاله از آشا اگری قصد داریم به طور کامل به آموزش هرس درخت پسته بپردازیم و نکات کلیدی آن را برای باغداران شرح دهیم. همچنین درباره‌ی زمان هرس درخت پسته و اهمیت انتخاب بهترین فصل برای این کار، توضیحات دقیقی ارائه خواهیم کرد تا با رعایت اصول صحیح، بتوانید به حداکثر بهره‌وری از درختان خود دست یابید.

انواع آموزش هرس درخت پسته

یکی از مهم‌ترین عملیات داشت تأثیرگذار در رشد و عملکرد درختان پسته، انجام هرس است. اجرای اصولی هرس پسته می‌تواند علاوه بر تعدیل سال‌آوری به افزایش عملکرد محصول پسته منجر شود.

یکی از مهم‌ترین علل کاهش رشد پسته می‌تواند هرس غیراصولی باشد. در مقاله «علت رشد نکردن درخت پسته» بیشتر در این مورد صحبت کرده‌ایم و راهکارهایی را برای افزایش رشد و باروری درخت پسته ارائه داده‌ایم.

در ادامه با جزئیات به آموزش هرس درخت پسته می‌پردازیم. انواع هرس در درختان پسته عبارت‌اند از:

هرس فرم دهی درخت پسته

هرس فرم‌دهی درختان جوان پسته با هدف ایجاد اسکلت قوی، شکل مناسب (فرم جامی یا شلجمی) و بهبود رشد شاخه‌های اصلی انجام می‌شود.

متأسفانه در بسیاری از باغ‌ها این مرحله نادیده گرفته شده و تراکم زیاد شاخه‌ها باعث کاهش کمیت و کیفیت میوه شده است. تراکم زیاد گاهی در اثر رعایت نکردن فاصله کاشت بوجود می‌آید.

اولین هرس فرم در اولین فصل خواب

برای انجام هرس فرم دهی درخت پسته، باید در فصل خواب اولین سال بعد از پیوند، شاخه‌های پیوندی را از ارتفاع 90-80 سانتی‌متری سربرداری کنید. برای سربرداری باید شاخه‌ای را انتخاب کنید که نسبت به سایر شاخه‌ها، رشد عمودی و به سمت بالا دارد و سایر شاخه‌های پیوندی را از ته قطع کنید.

در مرحله بعد باید عملیات هرس فرم‌دهی را روی شاخه باقی‌مانده انجام دهید. اشتباه رایج باغداران این است که تمام شاخه‌های پیوندی را نگه می‌دارند و همین باعث می‌شود که درختان پسته پس از چند سال حالت درختچه‌ای به خود بگیرند و نتوان شکل مناسبی به آن‌ها داد.

بعد از عملیات سربرداری سال اول، از شاخه سربرداری‌شده تعدادی شاخه جانبی تولید می‌شود که باید این شاخه‌های رشد کرده در قسمت تحتانی نهال را به محض مشاهده قطع کرد و فقط شاخه‌های بالایی اجازه رشد داشته باشند.

دومین هرس فرم در دومین فصل خواب

در دومین فصل خواب، باید شاخه‌های اولیه که اسکلت اصلی درختان پسته را تشکیل می‌دهند، در ارتفاع ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر سربرداری شوند. برای انتخاب این شاخه‌ها که ساختار اولیه درخت را شکل می‌دهند، رعایت نکات زیر ضروری است:

• ۳ تا ۴ شاخه قوی انتخاب کنید که ترجیحاً در چهار جهت اصلی درخت قرار داشته باشند.
• فاصله عمودی بین این شاخه‌ها حداقل ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر باشد تا از تراکم زیاد جلوگیری شود.
• محل انشعاب این شاخه‌های اصلی نباید همگی از یک نقطه روی تنه باشد.
• زاویه اتصال شاخه‌ها به تنه باید حدود ۴۵ درجه باشد؛ نه خیلی باز و نه خیلی بسته.

پس از سربرداری این شاخه‌ها، شاخه‌های جانبی (ثانویه) رشد خواهند کرد که باید در فصل خواب سال بعد مجدداً مورد هرس قرار گیرند. در این مرحله، شاخه‌های باریک، شاخه‌هایی که به صورت عمودی رشد کرده‌اند یا در محل‌های نامناسب ظاهر شده‌اند، باید حذف شوند تا ساختار مطلوب درخت حفظ شود.

هرس سربرداری درخت پسته

هرس سربرداری یا Heading Back به قطع قسمتی از سر یا انتهای شاخه‌ها و بازوهای درخت گفته می‌شود. این کار باعث تحریک رشد جوانه‌های جانبی زیر محل برش و کنترل رشد بیش از حد جوانه‌های انتهایی می‌شود.

هدف اصلی از هرس سربرداری، افزایش شاخه‌های جانبی، بهبود میوه‌دهی و کاهش ارتفاع درخت است که همگی بر گلدهی تأثیر مثبت دارند. این نوع هرس در فصل خواب و با توجه به رقم پسته و شرایط محیطی، به ویژه در درختان جوان با رشد رویشی زیاد انجام می‌شود.

هرس باردهی پسته

هرس باردهی پسته با هدف کنترل اندازه درخت، کاهش سال‌آوری و جلوگیری از غالبیت انتهایی انجام می‌شود. غالبیت انتهایی به رشد بیش از حد جوانه‌های انتهایی گفته می‌شود که مانع رشد شاخه‌های جانبی می‌گردد.

برای حفظ شاخه‌های میوه‌دهنده و افزایش تولید میوه، انجام صحیح هرس باردهی ضروری است.

پس از سال‌های پربار، انجام هرس سنگین موجب رشد شاخه‌های قوی رویشی در سال کم‌محصول می‌شود. اگر این شاخه‌های قوی در همان سال سربرداری شوند، در سال‌های بعد جوانه‌های گل بیشتری شکل گرفته و محصول افزایش می‌یابد. هرس پیشگیرانه پیش از سال کم‌بار، شدت سال‌آوری را کاهش می‌دهد. این اقدام به ویژه در ارقام حساس مانند احمدآقایی اهمیت بیشتری دارد.

زمان هرس درخت پسته

برای انجام هرس درخت پسته، انتخاب زمان مناسب بسیار حائز اهمیت است. بهترین زمان‌ها برای این کار، فصل‌های زمستان و تابستان هستند، زیرا در این بازه‌ها درختان به حالت خواب و رکود می‌روند و می‌توانند به خوبی زخم‌های ناشی از هرس را تحمل کنند و از آسیب‌های احتمالی کمی رنج ببرند.

هرس زمستانه (هرس خشک)

هرس زمستانه یا هرس خشک درختان پسته، یکی از مهم‌ترین مراحل مدیریت باغ است که معمولاً پس از خزان و پایان ریزش برگ‌ها، از اواخر پاییز تا اواخر اسفند، در دوره خواب زمستانی درخت انجام می‌شود. بهترین زمان برای انجام این هرس، پیش از متورم شدن جوانه‌هاست تا شکوفایی جوانه‌های گل و رویشی در فصل بهار به بهترین نحو انجام شود.

• در این فصل، انواع مختلفی از هرس درختان پسته قابل انجام است:
• هرس فرم‌دهی برای تربیت اسکلت قوی در درختان جوان
• هرس باردهی برای تنظیم رشد و کاهش سال‌آوری در درختان بالغ
• حذف شاخه‌های خشک، بیمار، شکسته و مزاحم برای حفظ سلامت درخت

هدف اصلی هرس زمستانه، حذف شاخه‌های آسیب‌دیده و مزاحم، تقویت جوانه‌های گل، بهبود رشد شاخ و برگ و اصلاح ساختار کلی درخت است. همچنین انجام این هرس به جلوگیری از ضعف درخت کمک کرده و موجب افزایش باردهی و کیفیت محصول در سال‌های بعد می‌شود. در کنار هرس زمستانه توصیه می‌شود از «بهترین کود برای درخت پسته در زمستان» استفاده کنید.

در صورت بروز سرمای شدید، بهتر است عملیات هرس به بعد از رفع سرما موکول شود تا آسیبی به درخت وارد نشود. برای آگاهی از علت سرمازدگی پسته و مقابله با آن می‌توانید مقاله «سرمازدگی باغات پسته» را بررسی کنید.
به طور کلی، هرس سنگین و اصولی در این دوره می‌تواند نقش مهمی در سلامت، باروری و پایداری عملکرد باغ پسته ایفا کند.

هرس سبز

هرس سبز به عملیاتی گفته می‌شود که در طول فصل رشد، یعنی بهار (فروردین) و تابستان، روی درختان پسته انجام می‌شود. این نوع هرس که مکمل هرس زمستانه است، نقش مهمی در تنظیم میوه‌دهی، بهبود تهویه تاج درخت و حفظ فرم مطلوب درختان دارد. در کنار هرس تابستانه برای افزایش باردهی درخت پسته می‌توان از «بهترین کود برای پسته در تابستان» استفاده کرد.

در درختان جوان، هرس سبز پیش از شروع باردهی با هدف حذف پاجوش‌ها، تنه‌جوش‌ها و نرک‌ها انجام می‌شود. در درختان بالغ نیز حذف شاخه‌های خشک، بیمار، معیوب و مزاحم که مانع رشد یا عبور ادوات کشاورزی هستند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

هرس پا جوش و تنه جوش‌ها به ویژه در تابستان از اهمیت زیادی برخوردار است و به کنترل رشد ناخواسته کمک می‌کند. با این حال، باید توجه داشت که هرس نادرست یا بیش از حد در این دوره می‌تواند باعث تأخیر در باردهی نهال‌های جوان یا کاهش عملکرد درختان بالغ شود.

بنابراین رعایت تعادل در میزان قطع شاخه‌ها ضروری است تا سلامت درخت حفظ شود، عمر آن بیشتر شود و آسیب‌های احتمالی به حداقل برسد. اگر می‌خواهید بدانید درخت پسته چند سال عمر می‌کند و میوه می‌دهد می‌توانید مقاله «عمر درخت پسته» را مطالعه کنید.

کود آمینو اسید کرافت، بهترین کود برای تغذیه درخت پسته بعد از هرس

کود آمینو اسید کرافت یک گزینه عالی برای تقویت درختان پسته پس از عملیات هرس است. توصیه می‌شود که این کود را بین ۳ تا ۷ روز پس از هرس استفاده کنید؛ زمانی که زخم‌های ایجاد شده کمی ترمیم‌ شده و گیاه آماده دریافت عناصر غذایی است.

این کود با ترکیبی منحصر به فرد از آمینواسیدهای ضروری، به تحریک رشد ریشه‌ها، تقویت سلول‌های گیاهی و افزایش مقاومت در برابر تنش‌های محیطی کمک می‌کند. برای آشنایی بیشتر با مزایای این کود و نکات مصرف آن می‌توانید از نکات مقاله «کود آمینو اسید برای پسته» استفاده کنید.

این محصول به بهبود عملکرد فتوسنتز و متابولیسم گیاهان نیز کمک می‌کند و درعین‌حال باعث تقویت جذب و انتقال عناصر غذایی از ریشه به برگ‌ها می‌شود. از دیگر ویژگی‌های کلیدی این کود آلمانی می‌توان به افزایش سبزینگی و کلروفیل‌سازی، مقابله با تنش‌های محیطی و تأمین انرژی برای رشد گیاهان اشاره کرد.

همچنین، حضور هورمون‌های گلوتامین و اسید اسپارتیک در ترکیب این کود منجر به افزایش گلدهی و گل‌انگیزی گیاهان می‌شود. در نتیجه، استفاده از کود آمینو اسید کرافت بعد از هرس نه تنها به رشد بهتر درختان پسته کمک می‌کند، بلکه بر کیفیت و باردهی درختان نیز تأثیر مثبت خواهد داشت.

سخن پایانی

آموزش هرس درخت پسته برای هر باغداری ضروری است زیرا هرس یکی از مراحل کلیدی در مدیریت باغات پسته به شمار می‌رود و تأثیر بسزایی بر سلامت، رشد و باردهی درختان دارد.

برای انجام هرس توجه به زمان و مرحله رشدی درخت بسیار مهم است. همچنین بعد از انجام هرس باید از کودهای تقویتی مثل کود آمینو اسید کرافت به‌منظور ترمیم سریع‌تر زخم‌ها و تحریک رشد درختان پسته استفاده کرد.

مطالب مرتبط

سؤال متداول