صفر تا صد کاشت گندم آبی (زمان و روش کاشت، عمق کاشت بذر و…)

یکی از پرسودترین غلات موجود در جهان گندم است که نقش به‌سزایی در تامین غذای مردم جهان دارد. مقاومت نسبت به انواع شرایط جوی، خاک، آب و هوا موجب شده کشت گندم به شدت طرفدار پیدا کند و بسیاری از کشاورزان به کاشت آن روی بیاورند.

طبیعتا هر کشاورزی به دنبال افزایش تناژ محصولات خود می‌باشد. در این مسیر، یکی از مهمترین مولفه‌ها در افزایش تناژ محصولات، شیوۀ کشت است. گندم معمولا به دو  صورت آبی و دیم کاشت می‌شود. در کشت گندم آبی، عملکرد و کیفیت محصولات بهبود می‌یابد به همین دلیل، روش کشت آبی مورد استقبال بسیاری از کشاورزان قرار می‌گیرد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی نکات مربوط به کشت گندم آبی بپردازیم و صفر تا صد آن را برای شما شرح بدهیم. اگر شما هم به دنبال بهترین روش کاشت گندم آبی هستید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

بهترین زمان کاشت گندم آبی

گندم یکی از محصولاتی است که در ابتدای رشد خود نسبت به سرما و گرمای شدید حساس بوده و سرمازدگی در برخی از اقلام آن در مراحل مهم مانند ریشه‌زنی و گلدهی می‌تواند موجب تخریب محصول و نابودی گندم‌ها شود. به همین دلیل، زمان کاشت گندم آبی در رشد حداکثری آن به شدت مهم است. کاشت گندم آبی زمان مشخصی دارد که البته این زمان با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه متفاوت می‌باشد.

تاریخ کاشت گندم آبی با توجه به شرایط اقلیمی و عرف منطقه متغیر است. تاریخ کشت گندم در استان‌های سردسیر کشور ایران نیمه اول مهر ماه در اقلیم‌های معتدل و گرمسیر تا اواسط آبان ماه ادامه دارد.

بهترین روش کاشت گندم آبی

گندم آبی، سهم عظیمی از گندم کشور را تشکیل می‌دهد. کشت صحیح گندم آبی نقش مهمی در رشد و محصول‌دهی مناسب آن دارد. این روش‌ها حساسیت و جزییات مهمی در پی دارند که باید رعایت بشوند تا نتیجه مطلوب و مورد نظر حاصل شود.

ما قبلا در مقاله «کاشت گندم» به بررسی بهترین روش‌های مختلف کشت گندم و مقایسۀ آنها پرداخته‌ایم ولی در این مقاله قصد داریم به طور اختصاصی فقط درباره گندم آبی صحبت کنیم. در ابتدا باید توجه داشت که بهترین روش کاشت گندم آبی، روش خطی است که در اینجا به توضیح مرحله به مرحله آن می‌پردازیم:

روش کشت خطی (نواری)

مراحل کشت گندم آبی در روش خطی به شرح زیر است:

گردش زراعی

یکی از اولین گام‌ها در کشت آبی گندم، رعایت گردش زراعی زمین است. گردش زراعی باید از یک سال قبل اعمال شود به این معنی که باید از یکسال قبل گیاهانی همچون سیب‌زمینی، کلزا یا ذرت در زمین کاشته شود و یا از کودهای مناسب جهت افزایش تناژ گندم‌ها استفاده شود تا زمین آماده کشت شده یا به اصطلاح آزاد شود.

کاشت گیاهانی نظیر ذرت و سیب‌زمینی به این جهت انجام می‌شود که خاک بتواند مواد مغذی مورد نیاز گندم سال بعد را تامین کند و از طریق فعل و انفعالات ناشی از کاشت‌های قبلی، ریزمغذی‌های ضروری خود را تامین نماید.

از بین بردن بقایای گیاهی در خاک

درست است که کشت گیاهان پاییزی همچون کلزا یا سیب‌زمینی و ذرت موجب بهبود رشد گندم می‌شود اما کاشت برخی محصولات بهاری مانند پنبه و سویا موجب ایجاد دردسر برای کشت شما خواهد بود.

در واقع این گیاهان دیررس هستند و پسماند و بقایای زیادی از خود در خاک به جای می‌گذارند؛ بنابراین باید از کشت این محصولات حداقل یکسال قبل از کشت گندم در زمین جلوگیری کرد اما اگر این کشت انجام شده و شرایط قابل تغییر نیست، باید با استفاده از ساقه خردکن بقایای گیاهان را خرد کرد و با دیسک به لایه‌های زیرین فرستاد و سپس به زمین 2 هفته تا یک ماه فرصت داد تا بقایا را بپوساند. البته تنها در صورتی که رطوبت و گرمای خاک کافی باشد این روند تجزیه تکمیل خواهد شد.

خاک‌ورزی حفاظتی

اگر سال قبل از کشت گندم محصولاتی مناسب برای رشد بهتر گندم کاشته‌اید، حفظ بخشی از بقایای آن در سطح خاک موجب فواید بسیاری همچون تبدیل این بقایا به کود گیاهی، مدیریت خشکسالی، حفظ آب در زمین، کاهش هزینه‌های تولید در کشاورزی و افزایش مواد آلی خاک می‌گردد.

در این پروسه، 30 درصد بقایای محصولات قبلی به منظور جلوگیری از بر هم خوردن ترکیب خاک در سطح باقی می‌ماند. در نتیجه، خاک مانند یک تکه اسفنج به راحتی آب را جذب خواهد کرد و در مقابل تبخیر و تعرق نیز مقاومت بالایی خواهد داشت.

به دلیل جذب سریع آب توسط زمین، در زمین‌های خاک‌ورزی شده سیلاب رخ نمی‌دهد و اکسیژن و نیتروژن راحت‌تر در خاک نفوذ خواهد کرد. تقویت خاک و تغذیه میکروارگانیسم‌ها و جاندارانی که در زیر خاک زندگی می‌کنند، از دیگر مزایای این روش است. خاک‌ورزی حفاظتی انواع مختلفی دارد که از رایج‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کم خاک‌ورزی

در این روش، 30 درصد از بقایای محصولات قبلی در سطح خاک باقی می‌ماند و تمامی فواید بالا را میسر خواهد کرد. از ابزار‌های این روش می‌توان به دیسک بشقابی، چیزل، خاک‌ورز مرکب و کمبینات اشاره نمود.

بی‌خاک‌ورزی

گاهی نیز برخی از کشاورزان کشت گندم خود را در بقایای کشت قبل انجام داده و اصلا زمین را شخم نمی‌زنند. در واقع این زمین زراعی، از زمان برداشت محصول قبلی کاشت گندم تا برداشت بعدی هیچ تغییری نمی‌کند. در واقع خاک فقط در هنگام کاشت در ردیف‌ها توسط ردیف‌کاران و خطی‌کاران به هم می‌خورد.

آماده کردن بستر خاک

زمین قبل از کشت گندم‌ها باید آماده پذیرش بذرها و ایجاد یک شرایط مناسب برای رشد و نمو بذرها باشد یا بستر آن آماده شود. یکی از اقدامات مهم در این زمینه، کوددهی مناسب و به موقع زمین است. اما سایر اقدات شامل این موارد خواهد بود:

شخم زدن با استفاده از گاوآهن یا دیسک

مرحله اول آماده‌سازی زمین، شخم زدن زمین با استفاده از گاوآهن برگردان‌دار به عمق 15 تا 18 سانتی‌متر است. دیسک نیز یکی از ابزارهای زیر و رو کردن خاک است که در دو نوع سوارشونده و کششی وجود دارد. این ابزار علاوه بر از بین بردن علف‌های هرز، موجب نرم‌تر شدن خاک، مخلوط شدن کودهای شیمیایی و دامی و درگیر شدن بذرها با بافت خاک می‌گردد.

تسطیح خاک

این مرحله با هدف هموار کردن زمین جهت استفاده از ماشین آبیاری یا سایر ابزارها انجام می‌شود. ماله یا لولر ابزار این مرحله است.

کوددهی پایه

کشاورزان ابتدا مقداری از خاک را در آزمایشگاه‌های تخصصی مورد بررسی قرار می‌دهند تا کمبودهای خاک مشخص گردد و کودهای پایه مورد نیاز معین شود. لازم است کوددهی گندم آبی طبق یک برنامه متعادل و مشخص انجام شود که نیازهای گیاه در طول مراحل محتلف رشد به خوبی برطرف شود. در این راستا مقاله «برنامه کودی گندم» می‌تواند به شما کمک کند.

دیسک نهایی

در این مرحله یک بار دیگر از دیسک برای مخلوط کردن کود و خاک استفاده می‌شود.

کاشت بذرها

پس از آنکه مقاله «بهترین بذر گندم با تناژ بالا» را مطالعه کردید و بذر گندمی که با آب و هوای منطقه شما سازگار باشد را انتخاب کردید، نوبت به کاشت آن می‌رسد. به طور کلی، میزان کاشت گندم آبی در هکتار حدود 200 تا 250 کیلوگرم است اما اگر از سیستم آبیاری کارآمدتری مانند سیستم قطره‌ای استفاده می‌کنید، تا 300 کیلوگرم بذر نیز می‌توان در هر هکتار کشت کرد.

عمق کاشت گندم آبی بین 4 تا 5 سانتی‌متر است. بذرها را به وسیله خطی‌کارهای غلات بکارید تا هم بستر مناسبی برای بذرها داشته باشید و هم کاشتی یکنواخت به دست آورید.

برداشت گندم آبی

گندم آبی زمانی برداشت می‌شود که دانه‌ها به رنگ طلایی و خشک شده دربیایند. معمولاً در خرداد تا تیر ماه عملیات برداشت با استفاده از کمباین یا روش‌های دستی انجام می‌شود و این بستگی به وسعت مزرعه و امکانات شما دارد.

سخن آخر

کاشت گندم آبی، شیوه‌ای معمول در میان کشاورزان مخصوصا در مناطقی که بارندگی کافی ندارند، می‌باشد. این شیوه مخصوصا در ایران بسیار رایج است. سیستم‌های مختلفی برای آبیاری گندم وجود دارد مانند سیستم قطره‌ای یا بارانی یا آبیاری تحت فشار که همه این موارد در مناطق مختلف کشورمان به اجرا در می‌آیند.

در این مقاله تلاش کردیم تا مهمترین نکات کشت گندم آبی را شرح دهیم تا شما هم بتوانید با کاشت این محصول پرطرفدار و پرسود، حاصل بیشتری از مزرعه خود برداشت کنید. کاشت گندم آبی اصول و ضوابط خاص خود را دارد. باید در هنگام کشت به زمان، آب و هوا، شرایط زمین و نوع بذرها توجه کرد.

مطالب مرتبط

سوالات متداول