زمان کاشت گندم در مناطق مختلف ایران (راهنمای جامع برای کشاورزان)

بهترین زمان کاشت گندم
5
(1)

گندم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات زراعی در سطح جهانی، نقشی کلیدی در تأمین غذای بشر ایفا می‌کند. گندم ارزش زراعی و اقتصادی بالایی داشته و به دلیل قابلیت سازگاری با شرایط اقلیمی مختلف و تنوع بالای ارقام، در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران کشت می‌شود.

رعایت بهترین زمان کاشت گندم یکی از عوامل اساسی در موفقیت کشت این محصول است، زیرا تأثیر مستقیم بر روند رشد، باردهی و کیفیت نهایی محصول دارد. انتخاب زمان مناسب به عوامل مختلفی چون نوع گندم، شرایط اقلیمی و نوع خاک بستگی دارد. در این مقاله از آشا اگری، به بررسی صفر تا صد زمان کشت گندم در مناطق مختلف خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

خلاصه مقاله
زمان کاشت گندم بسته به عوامل مختلفی مثل دما، طول روز، مقدار بارندگی، نوع کشت دیم و آبی متفاوت است و باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که گیاه به‌موقع و بدون تنش‌های محیطی به مراحل رشد حساس از جمله جوانه‌زنی و پنجه‌زنی برسد تا از باروری بهینه و تولید بالای محصول بهره‌مند شود.
تاریخ مطلوب کاشت گندم برای ژنوتیپ‌های مختلف متغیر است. ژنوتیپ‌های دیررس گندم دارای دوره رشد طولانی‌تری هستند و شاخص گرمای بالاتر و دوام فتوسنتزی بیشتری دارند و در نتیجه می‌توان زودتر از سایر ارقام رایج آنها را کاشت.

عوامل مؤثر در تعیین زمان کشت گندم

تاریخ کاشت گندم بسته به عواملی چون دمای خاک و هوا، مقدار تبخیر و تعرق، طول روز، مقدار بارندگی و رطوبت هوا و سایر ویژگی‌های اقلیمی و همچنین وجود علف‌های هرز و آفات و بیماری‌ها متغیر است.

در میان عوامل مذکور دما و طول روز، تحت شرایط کشت آبی نقش مهمی در تعیین زمان مناسب کشت گندم دارند. برای تعیین تاریخ کاشت گندم باید به منحنی‌های دمایی اقلیم موردنظر توجه ویژه‌ای داشت؛ به‌طوری‌که زمان لازم برای رشد اولیه گیاهچه‌ها در پاییز به منظور ورود به فصل زمستان و تأمین نیاز سرمایی در ارقام مختلف گندم وجود داشته باشد. تغییرات دمایی بر سرعت جوانه‌زنی، سبز شدن یکنواخت و تعداد بذرهای جوانه زده اثر می‌گذارد.

بهترین زمان برای کاشت گندم در ایران

در مناطق نیمه‌خشک، زمان کاشت گندم با توجه به زمان و مقدار بارندگی مشخص می‌شود و یک محدوده زمانی نسبتاً گسترده را شامل می‌شود. در کشت گندم دیم درجه حرارت و رطوبت عوامل اصلی تعیین‌کننده زمان کشت گندم هستند. برای جوانه زدن گندم، دمای بهینه معمولاً در حدود 12 تا 25 درجه سانتیگراد است.

بهترین زمان کشت گندم

بهترین زمان کشت گندم به عوامل مختلفی مانند نوع گندم (پاییزه یا بهاره)، شرایط اقلیمی منطقه، و نوع کشت (آبی یا دیم) بستگی دارد. این عوامل تأثیر زیادی بر رشد و عملکرد نهایی محصول دارند. در ادامه به بررسی هریک می‌پردازیم:

زمان کاشت گندم بر اساس نوع کشت (آبی یا دیم)

اولین عاملی که در انتخاب زمان کاشت گندم بیشترین نقش را دارد، نوع کشت است.

گندم دیم

گندم دیم به دلیل وابسطه بودن به آبیاری طبیعی و همچنین مراقبت کم‌تر توسط کشاورز، در برابر تغییراتی مانند سرما، رطوبت و یا حتی بیماری‌ها مقاومت کمتری دارد. یکی از پارامترهای مهم برای کشت موفق این نوع گندم، انتخاب زمان مناسب است.

از آنجاییکه بررسی زمان مناسب برای کاشتن گندم دیم نیازمند توضیحات زیادی است، ما یک مقاله کامل در این زمینه منتشر کرده‌ایم. مطالعه مقاله «زمان کاشت گندم دیم» به شما کمک می‌کند علاوه بر انتخاب زمان مناسب، با نکاتی مانند عمق کاشت، روش کاشت، مراقبت‌ها و… نیز اطلاعات مفید و جامعی کسب کنید.

بهترین فصل کاشت گندم زمستانه

گندم آبی

بیشتر زمین‌های کشاورزی به کشت گندم آبی اختصاص دارد؛ به این دلیل که با آبیاری اصولی و تغذیه کافی، پرورش گندم آبی سود زیادی برای کشاورزان به ارمغان می‌آورد. دقیقا مانند گندم دیم، انتخاب زمان کاشت گندم آبی نیز نیازمند بررسی دقیقی است که ما مطلب جداگانه‌ای برای آن تدوین کرده‌ایم.

با مراجعه به مقاله «زمان کاشت گندم آبی» می‌توانید درمورد صفر تا صد مراحل کاشت گندم آبی و نکات ضروری آن مانند انتخاب زمان مناسب کاشت در مناطق مختلف، اطلاعات لازم را کسب کنید.

زمان کاشت گندم بر اساس فصل

بهترین فصل کاشت گندم بسته به نوع گندم و شرایط اقلیمی منطقه متفاوت است. به‌طورکلی، برای مناطق با آب‌وهوای معتدل، کشت گندم معمولاً در فصل پاییز و در ماه‌های شهریور تا آبان توصیه می‌شود. در این زمان، دما مناسب برای جوانه‌زنی بذرها و رشد اولیه گیاه فراهم است و بارش‌های پاییزی به تأمین رطوبت خاک کمک می‌کند.

در مناطق گرم‌تر و نیمه‌خشک، کشت در اوایل بهار نیز امکان‌پذیر است، ولی در این حالت، باید به تأمین رطوبت خاک و شرایط آبیاری توجه ویژه‌ای داشت. در ادامه با بهترین زمان کاشت گندم در فصل‌های مختلف سال از جمله بهار و پاییز آشنا می‌شویم:

کشت بهاره گندم

بهترین زمان کاشت گندم بهاره در اوایل بهار است و باید در اواخر تابستان و اوایل پاییز اقدام به برداشت گندم کرد. گندم‌های بهاره ارقام مختلفی را شامل می‌شوند. اگر قصد کاشت گندم بهاره را دارید توصیه می‌کنیم مقاله «زمان کاشت گندم بهاره» را مطالعه نمایید.

کشت پاییزه گندم

بهترین زمان کشت گندم در فصل پاییز، از اواخر شهریور تا نیمه اول مهر ماه است. با کاشت گندم در زمان مناسب، شرایط مساعد برای رشد گندم فراهم شده و قادر به پنجه‌زنی و رشد زایشی و رویشی مطلوب است. برای آشنایی با مراحل کاشت پاییزه گندم و «بهترین زمان کشت گندم پاییزه» مقاله پیوست شده را مطالعه نمایید.

کشت زمستانه گندم

گندم زمستانه اغلب در پایان فصل پاییز یا اوایل زمستان کاشت می‌شود و فصل برداشت آن در تابستان یا اوایل پاییز بعد است. بهترین زمان برای کاشت زمستانه در بهمن ماه است؛ زیرا دمای مناسب فراهم ‎شده و گیاه می‌تواند دوره رشد خود را به خوبی پشت سر بگذراند. برای آشنایی با مراحل «کاشت گندم زمستانه» و بهترین ارقام گندم زمستانه، مقاله پیوست شده را مطالعه نمایید.

تاریخ کاشت گندم دیم

عوارض کاشت گندم در زمان نامناسب

رعایت بهترین زمان کاشت گندم باعث جوانه‌زنی بالا، تشکیل گیاهان قوی، سیستم ریشه کارآمد، پنجه زنی مطلوب و رشد ظاهری خوب گندم می‌شود. کاهش خوابیدگی و افزایش عملکرد از جمله افزایش حجمی دانه، بهبود بازدهی مصرف آب و استفاده بهینه از کودهای تقویتی نیز از ثمرات کشت به‌موقع گندم است.

با کاشت به‌موقع نه تنها کشاورز وقت کافی برای ادامه کارهای کشاورزی خود را دارد بلکه محصول نیز مورد حمله آفات و پرندگان نیز قرار نگرفته و تحت‌تأثیر عوامل منفی دیگر نظیر باد و گرما نیز نخواهد بود.

کشت خیلی زود هنگام پاییزه به خصوص در مناطق خشکی که دارای ذخیره رطوبتی کمی هستند، سبب مصرف سریع و زود هنگام آب مورد نیاز در مراحل حساس و پایانی رشد و نمو می‌شود. کشت دیر هنگام بهاره یا زمستانه نیز احتمال همزمان شدن زمان پر شدن دانه با تنش‌های گرما و خشکی را افزایش می‌دهد. اگرچه ممکن است میزان پروتئین با کاشت دیرهنگام افزایش یابد؛ ولی عملکرد آرد گندم کاهش می‌یابد.

بسیاری از آفات و بیماری‌ها در صورت رعایت نکردن زمان کشت گندم خسارت بیشتری ایجاد می‌کنند. برای مثال مگس گندم، شته غلات، پوسیدگی ریشه و طوقه و ویروس موزاییک در تاریخ کشت زود هنگام آسیب بیشتری به گندم وارد می‌کند. برخی بیماری‌ها نظیر لکه برگی و سیاهک پنهان نیز ممکن است بعد از کشت دیر هنگام خسارت بیشتری را به همراه داشته باشند.

عوارض رعایت نکردن تاریخ کشت گندم

بذرکاری زودتر و یا خیلی دیرتر گندم در فصل پاییز، از قدرت پنجه‌زنی آن می‌کاهد. اگر بذرکاری در مناطق سردسیر به تأخیر بیفتد، بذور کاشته شده ممکن است تا بهار آینده جوانه نزنند، ساقه ندهند و سنبله‌ای نیز تولید نکنند.

در صورت تأخیر در کاشت، مقدار بذر مصرفی در بهترین حالت ۱۰ درصد افزایش می‌یابد. به طور کلی باید گفت که در مناطق خشک و گرم، بذرکاری همیشه باید بلافاصله بعد از اولین باران کافی یا پس از اولین آبیاری انجام شود. برای آشنایی با انواع بذرهای تناژ بالای گندم مخصوص اقلیم‌های مختلف، می‌توانید به مطالعه مقاله «بهترین بذر گندم با تناژ بالا» مراجعه نمایید.

بذرکاری در بهار نیز باید زودتر انجام شود تا قبل از گرمای اوایل تابستان گیاه به ساقه رود و سنبله تشکیل شود. کاشت زودتر، دوره رشد گندم بهاره را زیادتر می‌کند که باعث افزایش عملکرد گندم می‌شود. در مناطقی که سرمای زمستانه شدیدی ندارد، بهترین تاریخ کاشت گندم زمانی است که گیاه گندم قبل از رسیدن دمای محیط به زیر صفر درجه سانتیگراد به مرحله سه برگی برسند.

می‌توان با استفاده از اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های پیش‌بینی وضع هوا، وقوع بارندگی‌ها و تغییرات دمایی را پیش‌بینی کرد که در مدیریت زمان کشت گندم بسیار مؤثر است.

سخن پایانی

زمان کاشت گندم یکی از عوامل کلیدی در موفقیت این محصول مهم زراعی به شمار می‌آید. باتوجه‌به شرایط اقلیمی و نوع گندم کشت شده، انتخاب زمان مناسب می‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی فرآیند رشد، میزان تولید و کیفیت محصول نهایی داشته باشد. کشت گندم در زمان‌های مناسب، از جمله کشت پاییزه، بهاره و زمستانه، بستری مناسب را برای رشد بهتر و مقابله با بیماری‌ها و تنش‌های محیطی فراهم می‌آورد.

مطالب مرتبط

دغدغه برداشت گندم در تناژ بالا همواره همراه گندمکاران بوده است، در همین راستا توصیه می‌شود از کودهای مخصوص افزایش تناژ گندم استفاده کنند. ما در مقاله «راه‌ های افزایش تناژ گندم» در مورد این دسته از کودها و سایر روش‌های افزایش میزان برداشت گندم، نکات مفیدی را بیان کرده‌ایم.
کودهای حیوانی از جمله کود گاوی و مرغی از بهترین کودهای ارگانیک هستند که علاوه بر بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک باعث افزایش رشد و تناژ گندم می‌شود. در صورت تمایل به مصرف این دسته از کودها می‌توانید به مطالعه مقاله «کود دامی برای گندم» بپردازید و در خصوص زمان مصرف و مقدار مصرف کودهای حیوانی نکات مهمی را کسب کنید.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد امتیاز: 1

تا الان امتیازی ثبث نشده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

اشتراک در
اطلاع از
0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
مشاوره رایگان
پیش از اقدام به خرید کود کشاورزی از مشاوره رایگان کارشناس این حوزه استفاده نمایید. جهت دریافت مشاوره با شماره 09155566711
تماس بگیرید. 
سبد خرید
فروشگاه
0 مورد سبد خرید